TBMM'den İsveç'e NATO vizesi

İsveç'in NATO'ya katılım protokolünün onaylanmasının uygun bulunduğuna dair kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.

346 milletvekilinin katıldığı oylamada 287 kabul, 55 ret oyu kullanıldı. Teklife AK Parti, CHP ve MHP evet oyu verirken, İYİ Parti, Saadet Partisi, Yeniden Refah Partisi, Hüda-Par, TİP, Demokrat Parti ve DSP milletvekilleri hayır oyu kullandı.

Teklif görüşmelerinde söz alan Saadet Partisi Grup Başkanvekili İsa Mesih Şahin, Türkiye'nin menfaatine gördükleri önemli konulara bugüne kadar destek verdiklerini, destek vermeye de devam edeceklerini söyledi.

İsveç'in NATO üyeliği konusunda üzerine düşen sorumluluklar olduğuna dikkati çeken Şahin, şöyle devam etti:

"TBMM'nin tercihi, bugün artık neredeyse tam üye gibi kabul gören, NATO toplantılarına ev sahipliği yapan ve tatbikatlara katılan İsveç'in üyeliğinin onayı yönünde gerçekleşirse İsveç'in ülkemize yönelik taahhütlerini yerine getirmesi hususunun da yakın takipçisi olacağız. Bunlardan hareketle oy tercihimiz, iktidarın dış politikasındaki yanlış politikaları not ederek, bunların her zaman karşısında olarak, Türkiye'nin önümüzdeki dönemde bölgede ve uluslararası arenada yalnızlaşmaması ve dışlanmaması adına Gelecek Partisi olarak İsveç'in NATO üyeliğine karşı çıkmadığımızı beyan etmek istiyorum."

Saadet Partisi İstanbul Milletvekili Mustafa Kaya ise İsveç'in NATO'ya üye olabilmesi için Türkiye'nin taleplerini yerine getirmesi gerektiğini belirterek, "Dışarıdaki tartışmalar ne olursa olsun 1 Mart 2003'te gösterdiğimiz iradeyi göstererek bu tezkereye, İsveç'in NATO'ya girişine 'hayır' demeliyiz. Saadet Partisi olarak kararımızın 'hayır' olacağını ifade ediyorum." diye konuştu.

"TALEPLER TAM OLARAK GERÇEKLEŞİNCEYE KADAR İSVEÇ’İN NATO ÜYELİĞİNİN KARŞISINDA DURACAĞIZ"

İYİ Parti Grup Başkanı Koray Aydın ise Türkiye'nin, İsveç'in NATO'ya katılımı konusunda vereceği karardan geri dönüş olmayacağını, bir kez "evet" dedikten sonra elindeki tüm müzakere ve pazarlık imkanından yoksun kalacağını savundu.

ABD ve İsveç'in vaatleri ile sözlerinin İsveç'in NATO'ya üyeliğinin onaylanması için asla yeterli olmadığını ifade eden Aydın, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu üyeliğe 'evet' denildiğinde Stockholm sokaklarında yarın yine bebek katili terörist Öcalan'ın posterlerinin sallanmayacağının garantisi var mıdır? Kısa bir süre sonra idrak edeceğimiz ramazan ayında yüce kitabımız Kur'an-ı Kerim'e şerefsizce bir saldırı girişimi olursa saldırganların İsveç polisince korunmayacağının garantisi var mıdır? FETÖ'cü hainlerin İsveç göçmen bürolarında cirit atmayacağına dair size bir garanti verilmiş midir? Türk milletinin tamamı da bu soruların cevabını merak etmektedir. Ne oldu da değiştiniz, vazgeçtiniz? Bu cevaplar verilmedikçe de tarih ve millet huzurunda yargılanacaksınız."

Teklifin geri çekilerek, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın Genel Kurulda milletvekillerini bilgilendirmesini talep ettiklerini söyleyen Aydın, "Bu gerçekleşmediği sürece İsveç’e verilecek onayın vebaline İYİ Parti asla ortak olmayacaktır. Türk milletinin yüksek çıkarları doğrultusunda ifade ettiğimiz bu talepler tam olarak gerçekleşinceye kadar İYİ Parti olarak İsveç'in NATO üyeliğinin karşısında duracağız." dedi.

İYİ Parti Ankara Milletvekili Kürşad Zorlu da Türkiye'nin güvenliğine katkı sağlayacak gelişmelerin değil, Türkiye'ye ve Türk milletine yapılabilecek her türlü dayatmanın karşısında olduklarını dile getirerek, "Makul ve kabul edilebilir adımlar atılmadığı takdirde en başından bu yana sürdürdüğümüz tutarlı çizgimizi koruyacağımızı ve 'hayır' oyu vereceğimizi Türk milletine beyan ederiz." diye konuştu.

"MHP GRUBU OLARAK İLGİLİ PROTOKOLÜN ONAYLANMASINA KATKI SAĞLAYACAĞIZ"

MHP Erzurum Milletvekili Kamil Aydın da İsveç'in NATO üyeliği konusunda Türkiye'nin endişe, beklenti ve taleplerinin Dışişleri Bakanlığınca yürütülen çalışmalar kapsamında en yetkili ağızlardan dile getirildiğini söyledi.

Üçlü Madrid mutabakatında ve Vilnius'taki görüşmelerde kayıt altına alınan hususların taraflarca dikkate alınıp uygulama sürecinin başlatıldığını aktaran Aydın, "Gerek bu konuyla ilgili aralık ayı sonunda yapılan komisyon toplantısında Dışişleri Bakan Yardımcımızın açıklamalarından ve gerekse tarafların resmi açıklamalarından, iki ülke arasında özellikle Türkiye'nin beklenti ve talepleri karşılık bulmaya devam etmektedir. Diğer bir ifadeyle, terörle mücadele ve kutsal değerlerimize yönelik hakaretlerle ilgili kanuni ve anayasal değişiklikler yapılmıştır, yapılmaya devam etmektedir." ifadelerini kullandı.

Türkiye'nin savunma sanayi ürün taleplerine yönelik uygulanan ambargoların kaldırılması ve savunma sanayi ürün ticaretini kolaylaştırıcı önlemlerin alınmasının da etkinleştirildiğine dikkati çeken Aydın, şöyle devam etti:

"Yetkili irtibat savcılığı sistemi kurularak, karşılıklı ziyaretlerin yapılıp, hassasiyetlerin, beklentilerin, meselelerin yerinde görüşülüp sonuca bağlanması süreci de 16 Kasım'dan itibaren devreye sokulmuş ve anlaşma onayı sonrası da bu ilişki ve işbirliğinin devam edeceği kayıt altına alınmıştır. Dolayısıyla, MHP Grubu olarak komisyondaki tavrımızın sürecek ve ilgili protokolün onaylanmasına katkı sağlayacağız."

"DÜNYA SİVİLLER İÇİN DAHA GÜVENLİ BİR YER OLMAYACAK"

DEM Parti Grup Başkanvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit ise İsveç'in NATO'ya katılımına dair süreçte AK Parti'nin ikiyüzlü politikalar sergilediğini iddia ederek, sürecin bir başka boyutunun Orta Doğu başta olmak üzere dünyada yaşanan savaşlar ve bunların yarattığı küresel sonuçlar olduğunu anlattı.

Koçyiğit, dünyanın İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra düşük ve orta yoğunluklu savaşlarla hiçbir zaman daha özgür, daha demokratik ve daha güzel bir yer olmadığını belirterek, "Bugün de Putin'in Ukrayna'yı işgaline karşı NATO'nun genişlemesiyle dünya siviller için daha güvenli bir yer olmayacak. Başta Orta Doğu olmak üzere, dünya kesintisiz bir şiddet girdabındadır ve hükümetler dünya halklarını bu girdaptan çıkarmak yerine savaşa savaşla karşılık vererek, daha fazla silahlanarak halkları korkunç ve ölümcül bir geleceğe taşımaktadırlar." diye konuştu.

CHP'DEN DESTEK

CHP İstanbul Milletvekili Oğuz Kaan Salıcı da Türkiye'nin İsveç'ten taleplerinin yüzde yüz meşru olduğunu belirterek, şöyle konuştu:

"Türkiye aleyhine faaliyet gösteren çeşitli terör örgütleri İsveç'in ve birçok benzer ülkenin demokratik sistemindeki boşluklardan yararlanmıştır. Oralarda terör lehine propaganda yapmışlardır, yardım, maddi katkı toplamışlardır. İsveç'in terörle mücadelede bize yeterince destek verememesi, vermemesi bizi derinden üzmüştür. Bu konuda müttefiklerinden kanunlar çerçevesinde adımlar beklemekte Türkiye sonuna kadar haklıdır. Bu meselenin hukuki birtakım düzenlemelerle aşılmasından dolayı mutluyuz. İsveç'teki yasa değişikliklerinin kağıt üstünde kalmaması için sürecin de takipçisi olacağız. İsveç NATO üyesi olduğunda NATO'nun terörle mücadele kapsamındaki yükümlülüklerine de dahil edilecektir. NATO'nun 2. büyük ülkesi olan ülkemiz NATO'da etkin bir diplomasi ilerlettiği ölçüde İsveç üzerindeki etkisini artırabilecektir. Bu nedenle İsveç'in NATO üyeliği çıkarlarımızla örtüşmektedir. AK Parti'nin uygulamış olduğu siyaset her ne kadar yanlış olursa olsun Türkiye Cumhuriyeti'nin çıkarları ile İsveç'in NATO'ya üyeliği örtüşmektedir."

CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer de yapılan müzakereler ışığında İsveç'te bir farkındalık oluşmaya başladığını ifade ederek, anayasa, yasa değişiklikleri, örgüte üye devşirmenin engellenmesi, finansman ve propagandanın önlenmesi gibi konularda atılan adımların ve yapılan niyet beyanlarının önemli olduğunu kaydetti.

Üyelik sonrasında da teröre karşı net bir duruş sergilemesinin İsveç'in Türkiye ve ittifaka karşı sorumluluğu ve kendi iç huzuru açısından önemli olduğunu belirten Çakırözer, "Biz CHP olarak İsveç'in verdiği sözlerin sıkı bir biçimde hayata geçirilmesinin mutlaka yakın takipçisi olacağız." dedi.

"ÇÖZÜM ODAKLI, SORUMLULUK ALMAYA HAZIR BİR DIŞ POLİTİKA UYGULAMAKTAYIZ"

TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı ve AK Parti Ankara Milletvekili ve Fuat Oktay ise NATO'nun güçlü ve etkin caydırıcılığa sahip kalmasının Türkiye'nin siyasi ve askeri öncelikleri arasında olduğunu belirterek, "Bu çerçevede, NATO'nun genişlemesini hem ittifakın gücünü ve caydırıcılığını artıracağı hem de ülkemizin de faydalanacağı bir güvenlik ve istikrar alanı oluşturduğu için desteklemekteyiz." ifadelerini kullandı.

Oktay, İsveç'in üçlü muhtıradan kaynaklanan taahhütleri çerçevesinde adımlar attığını ancak Türk hükümetinin yapılan değişiklilerin özellikle terörle mücadele alanındaki somut sonuçlarını görmek istemesi nedeniyle bu ülkenin üyelik sürecinin Finlandiya'nın gerisinde kaldığını belirtti.

İsveç makamlarıyla yürütülen temaslar sonucunda İsveç'in taahhütlerini uygulama düzeyi ve samimiyeti dikkate alınarak konunun 2023 Ekim ayında TBMM'nin onayına sunulduğunu ve Dışişleri Komisyonunda İsveç'in NATO'ya katılımının Türkiye'nin çıkarları açısından yaratacağı etkilerinin ciddiyetle ve özenle tartışıldığını anlatan Oktay, İsveç'in bu süreçte Türkiye'nin taleplerine yönelik yaptığı düzenlemelere ilişkin de bilgi verdi.

Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliği sürecindeki kararlı yaklaşımı sayesinde NATO içerisinde terörle mücadele konusundaki farkındalığın da arttığını dile getiren Oktay, sözlerini şöyle tamamladı:

"Terörle mücadele bahanesiyle ülkemizi hedef alan terör yapılanmalarıyla işbirliği yapılmasını, ülkemize yönelik olarak uygulanan kapalı veya açık ambargoları ifade özgürlüğü çerçevesinde en kutsal değerlerimize karşı yapılan saldırılar karşısında sessiz kalınmasını, ülkemizle ilişkilerin birbirinden farklı konularla irtibatlandırılmaya çalışılmasını asla kabul etmediğimizi ve etmeyeceğimizi buradan bir kez daha kuvvetle vurgulamak istiyorum. Bu çerçevede, Finlandiya ve İsveç tarafından bu konularda atılan adımların diğer dost ve müttefiklerimize de örnek teşkil etmesini bekliyoruz."

AK Parti Konya Milletvekili Ziya Altunyaldız da Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliği sürecindeki adımlarının, her safhasının iyi planlanmış, iyi tasarlanmış, ustalıkla hayata geçirilmiş ve sonuçlarının garanti edilmiş bir süreç olduğunu belirterek, "Bu süreci diplomasi ustalığıyla yönetmiştir ülkemiz. Savaşın değil barışın hüküm sürdüğü bir dünyayı tesis etmek için müttefiklik sorumluluğu anlayışı içerisinde işbirliği ve eş güdümü önceleyen bir NATO yapısı içerisinde Türkiye olarak katkılarımızı vermeye devam edeceğiz." dedi.

DSP Genel Başkanı Önder Aksakal, TİP Genel Başkanı Erkan Baş, Yeniden Refah Partisi İstanbul Milletvekili Doğan Bekin, Demokrat Parti İstanbul Milletvekili Cemal Enginyurt, HÜDA PAR Gaziantep Milletvekili Şahzade Demir ve EMEP İstanbul Milletvekili İskender Bayhan teklifi desteklemediklerini açıkladı.

DEVA Partisi İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu ise teklife destek verdiklerini bildirdi.

İSVEÇ'TEN İLK AÇIKLAMA

İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström, ülkesinin NATO'ya katılımına ilişkin kanun teklifinin Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulunda kabul edilmesine yönelik, "Bundan sonra da terörizme karşı mücadelemiz Türkiye ile yakın işbirliği halinde sürecek." dedi.

Billström, Dışişleri Bakanlığı konutu önünde düzenlediği basın toplantısında, "TBMM'ye teşekkür ediyorum. Bundan sonra da Türkiye ile NATO'da yakın işbirliği yapacağız. Uzun bir yolculuktu." diye konuştu.

Süreçte, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayının beklendiğini belirten Billström, AA muhabirinin, "NATO üyeliğiniz Türkiye ile ilişkilerinize neler katacak? sorusunu şöyle yanıtladı:

"Doğal olarak TBMM'nin onayı daha önce yaptığımız anlaşmaları değerli kıldı. 2022'de NATO Madrid Zirvesi'nde imzaladığımız Üçlü Muhtıra (Türkiye, Finlandiya ve İsveç) ve daha sonra Vilnius'ta yapılan anlaşmada uzlaşmıştık. Bu anlaşmalar devam ediyor. Bundan sonra da terörizme karşı mücadelemiz Türkiye ile yakın işbirliği halinde sürecek."

ABD: TÜRKİYE HALKI VE HÜKÜMETİNE TEŞEKKÜR

ABD'nin Türkiye Büyükelçisi Jeffry Flake, "Türkiye Parlamentosunun İsveç'in NATO'ya katılımına onay vermesini takdir ediyorum. İsveç'in NATO'ya katılımı ittifakı güçlendirmek için kritik bir adım. Türkiye'nin NATO ittifakına bağlılığı bizim sarsılmaz ortaklığımızı gösteriyor. Türkiye halkı ve hükümetine teşekkür ederim." açıklamasında bulundu.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan da açıklamasında, "Türk Parlamentosunun İsveç'in NATO'ya giriş başvurusunu onaylayan oylamasını memnuniyetle karşılıyoruz. Bu, Başkan Biden için önemli bir öncelikti." ifadelerini kullandı.

Jake Sullivan, İsveç'in güçlü ve kapasitesi yüksek bir savunma ortağı olarak katılımıyla NATO'nun daha güçlü hale geleceğini, İttifak'ın daha güvenli olacağını ifade etti.

ALMANYA: ŞİMDİ SIRA MACARİSTAN'DA

Almanya Başbakanı Olaf Scholz, X sosyal medya platformundan yaptığı paylaşımda, TBMM'nin İsveç'in NATO üyeliğini onaylama kararının önemli ve doğru olduğunu vurgulayarak, "Bu karar ittifakımızı güçlendirmektedir. İsveç'in çok yakında Atlantik İttifakına resmen katılabileceğini umuyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Hükümet Sözcüsü Steffen Hebestreit yaptığı yazılı açıklamada, Alman hükümetinin Türk parlamentosunun İsveç'in NATO üyeliğini onaylama kararını memnuniyetle karşıladığını belirterek, “Bu önemli ve doğru bir karardır.” ifadesini kullandı.

Hebestreit, Finlandiya'nın katılımı gibi, İsveç'in yaklaşan katılımının da NATO ittifakını bir bütün olarak daha da güçlendireceğini aktardı.

Bu katılımların Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaşa doğrudan bir tepki olduğunu belirten Hebestreit, Alman hükümetinin (İsveç’in) katılım sürecinin hızlı bir şekilde tamamlanabilmesini umduğunu kaydetti.

Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da TBMM'nin bugün önemli bir adım atarak İsveç'in NATO'ya katılımının önünü açtığı belirtildi.

Açıklamada, "İsveç NATO'yu daha güçlü kılacaktır. İsveçli dostlarımızı İttifakta ağırlayabilmemiz için Macaristan'ın kalan adımları tamamlamasının tam zamanıdır." ifadelerine yer verildi.

İSVEÇ'İN NATO'YA ÜYELİK SÜRECİ

İsveç, Ukrayna - Rusya savaşının başlamasının ardından Finlandiya ile birlikte NATO'ya girme kararı almıştı. Ancak Türkiye her iki ülkenin de üyeliğine itiraz etti. İtiraza, iki ülkenin terör örgütleriyle ilişkileri, terör örgütü üyelerinin iade edilmemesi ve Türkiye'ye yönelik silah ambargoları gerekçe gösterildi.

Geçen yıl mayıs ayında Madrid'de yapılan NATO zirvesinde İsveç ve Finlandiya, Türkiye'ye dönük taahhütleri içeren üçlü muhtıraya imza attı. Oluşturulan daimi mekanizma çerçevesinde yükümlülüklerini yerine getirince, Ankara Finlandiya'nın üyeliğine vize verdi.

İsveç'in NATO üyelik işlemleri ise hem yükümlülüklerini yerine getirmediği hem de Kuran-ı Kerim ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'a yönelik provokatif eylemler nedeniyle askıya alındı. Temmuz ayında Vilnius'ta gerçekleşen NATO Zirvesi'nin ardından İsveç'in NATO Katılım Protokollerinin Meclis'e sevk edilmesi kararı alındı.

23 Ekim'de de Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç'in NATO'ya üyelik sürecine ilişkin teklifi Meclis'e gönderdi.

Meclis'te dün yapılan oylamada İsveç'in NATO'ya üyeliğine onay çıktı.